(BLOG) Er wordt bij je ingebroken en je laptop wordt gestolen. Hoe groot is de kans dat je die ooit weer terug ziet? De kunstenaar Kaweh Modiri beweert dat het hem overkomen is en hij heeft er meteen een afstudeerproject van gemaakt voor de Rietveldacademie.
Omar
Bij de kunstenaar is ingebroken en zijn laptop gejat door de Marokkaan Omar. De inbreker is een tweede keer teruggekomen en toen gepakt. Kaweh krijgt zijn computer terug vol met filmpjes van de ijdele inbreker, die zichzelf voortdurend gefilmd heeft.
Dit is het begin van een bijzondere relatie. De kunstenaar vindt dat hij ongevraagd opgezadeld is met een inbreker. Nu wordt de inbreker ongevraagd opgezadeld met een kunstenaar. De kunstenaar gaat de inbreker stalken. Het vreemde is dat de inbreker, die de hoofdprijs al gestolen had (een laptop en en een computer) toch weer terug gaat en dan ook nog wordt gepakt. Voor een filmscript zou het te onwaarschijnlijk zijn, maar in de werkelijkheid is alles mogelijk.
Kaweh
Kaweh maakt voor zijn film gebruik van het materiaal van de inbreker, Omar Dahmani op straat Ome Omar. Het vreemde toeval wil dat Omar al een redelijk bekende Nederlander is. Hij publiceert regelmatig artikelen op Spunk (jeugdblog van de NRC) en in het tijdschrift Vice. Daarnaast heeft hij een toneelstuk geschreven en doet regelmatig optredens.
Ondanks al deze activiteiten moeten wij argeloze kijkers toch geloven dat Omar dus nog steeds een straatschoffie is die inbreekt. Oke, als starter verdien je ook geen pepernoot in de Nederlandse literaire wereld, maar het gevoel bekruipt je toch dat het hele verhaal verzonnen is.
Kaweh zet een valstrik op voor Omar. Een uitgeverij vraagt zogenaamd aan Omar om een boek te schrijven samen met een ‘ghostwriter’. Je voelt hem al aankomen dat wordt Kaweh. Alles wordt gefilmd: Omar bij de uitgeverij, Omar op straat, Omar en Kaweh in gesprek over de inhoud van het boek. Het stalken van Omar wordt afgewisseld met de filmpjes die Omar zelf gemaakt heeft. De voice-over van de kunstenaar voorziet de hele film van commentaar. Kaweh is verbijsterd is als’ ie hoort dat Omar ook naar de Rietveld wil en nog wel naar dezelfde afdeling als hij: woord en beeld.
Uiteindelijk gaat het hele boek niet door. Het kost Omar teveel tijd. Hij heeft geen zin meer en komt niet meer opdagen. Wel wordt er nog een date geregeld met een mooie meid. Na een kort geanimeerd onderhoud verlaat zij stiekem de afspraak vroegtijdig. Omar heeft langzaam maar zeker door dat hij erin geluisd wordt. Hij ziet overal de camera’s staan, maar het is geen bananesplit met een lachend ‘happy end’ Omar ‘ is not amused’ en gaat er snel vandoor.
De film ‘Mijn inbreker en ik’ lijkt op reality-tv zonder zwarte balkjes en geblurde gezichten. Als de film echt is en de inbreker heeft geen toestemming verleend dan heb je een probleem. In Nederland wordt de privacy gerespecteerd, ook van kleine criminelen en zeker van mogelijke nog niet veroordeelde verdachten. Maar dat is misschien juist wel het probleem. Het gevoel dat de inbreker een grove inbreuk maakt op jouw privacy, maar dat jij de privacy van een inbreker wel zou moeten respecteren. Het is voor veel mensen nog steeds onverteerbaar. Een inbreker jaagt je de stuipen op het lijf, zeker als je thuis bent. Als’ ie opgepakt wordt is’ ie vaak binnen 24 uur weer op vrije voeten.
Dat het slachtoffer een ultieme wraak neemt door inbreuk te maken op de privacy van de inbreker zal bij veel mensen sympathieke gevoelens losweken. Niet in de laatste plaats omdat het een Marokkaanse jongen is. De meeste mensen zijn bang voor criminele Marokkaanse jongeren. Angst maakt ook meteen het slechtste in de mens wakker. Gelukkig gaat het hier niet om Henk en Ingrid die Omar in het openbaar aan de schandpaal willen nagelen, maar om de kunstenaar Kaweh. Het is een ijzersterke film met een rare bijsmaak.
Als deze indrukwekkende film echt is zal het niet zonder risico zijn. Ik kan me voorstellen dat Omar ook weer vergelding zoekt en ik weet niet hoe kunstzinnig zijn wraak is. Mocht de film fake zijn, dan nog is het een ijzersterke concept; een hele bijzondere mockumentary.
De film is te zien op de website van het NIMk. Kaweh heeft hiermee de Rene Coelhoprijs 2010 gewonnen.